Menotyra / Studies in Art
 ISSN 1392-1002 ISSN 2424-4708 (online) |
2014 m. Nr. 4 Fundacje zakonne Kazimierza Leona Sapiehy | Casimir Leo Sapieha’s foundations for religious orders
Prezentowany tekst podsumowuje działalność podkanclerzego litewskiego Kazimierza Leona Sapiehy na polu fundacji zakonnych, które niegdyś znajdowały się w Wielkim Księstwie Litewskim i w Koronie Polskiej, a w dzisiejszych realiach leżałyby na terytorium Białorusi, Polski i Ukrainy. Sapieha, podobnie jak inni magnaci tego czasu, fundował obiekty sakralne zarówno dla zakonów, które były już zadomowione w Rzeczypospolitej Obojga Narodów – takich jak bernardyni, bernardynki, kanonicy regularni laterańscy, jezuici, kameduli czy bonifratrzy, a także introdukował na teren Wielkiego Księstwa Litewskiego Zakon Ojców Kartuzów. Podkanclerzy finansował powstawanie świątyń i ich bogate wyposażenie, zarówno zobligowany ostatnią wolą ojca czy brata, jak i z własnego zamysłu. Zadbał także o miejsce swojego pochówku; kartuzja w Berezie – pod względem kubatury i przynależnego terytorium największe w ówczesnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów zrealizowane dla potrzeb zakonu przedsięwzięcie architektoniczne – zgodnie z życzeniem fundatora miała się stać główną nekropolią jego rodu. Do swych realizacji zatrudniał rodzimych budowniczych kręgu lubelskiego, być może „odziedziczonych” po ojcu. Natomiast przy powstawaniu kartuzji w Berezie mógł brać udział włoski projektant i budowniczy, Tomaso Poncino. Atrybucję tę zdaje się potwierdzać analiza ikonografii oraz przetrwałych detali architektury z innymi zrealizowanymi przez niego budowlami. Zatrudnienie Poncina można wiązać z kontaktami podkanclerzego Sapiehy na dworze królewskim, ponadto kusząca jest hipoteza, że to właśnie on był znanym ze źródeł, enigmatycznym „Italusem przybyłym z Warszawy”, zawezwanym do budowy bereskiej kartuzji. Liczne, przedstawione w artykule fundacje Kazimierza Leona Sapiehy na rzecz zakonów doskonale odzwierciedlały ówczesne uwarunkowania artystyczne, były przejawem wielu trendów, tendencji i wpływów obecnych w architekturze XVII-wiecznej Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
: Kazimierz Leon Sapieha, architektura Wielkiego Księstwa Litewskiego, kartuzja w Berezie, kościół bernardynów w Drui, kościół kanoników regularnych w Słonimiu, kościół bernardynek w Grodnie, erem kamedułów na Bielanach, kościół karmelitó |
Numeriai:
2016 - T.23 Nr.1, Nr.2, Nr.3, Nr.4 2015 - T.22 Nr.1, Nr.2, Nr.3, Nr.4 2014 - T.21 Nr.1, Nr.2, Nr.3, Nr.4 2013 - T.20 Nr.1, Nr.2, Nr.3, Nr.4 2012 - T.19 Nr.1, Nr.2, Nr.3, Nr.4 2011 - T.18 Nr.1, Nr.2, Nr.3, Nr.4 2010 - T.17 Nr.1, Nr.2, Nr.3, Nr.4 2009 - T.16 Nr.1-2, Nr.3-4 2008 - T.15 Nr.1, Nr.2, Nr.3, Nr.4 2007 - T.14 Nr.1, Nr.2, Nr.3, Nr.4 2006 Nr.1, Nr.2, Nr.3, Nr.4 2005 Nr.1, Nr.2, Nr.3, Nr.4 2004 Nr.1, Nr.2, Nr.3, Nr.4 2003 Nr.1, Nr.2, Nr.3, Nr.4 2002 Nr.1, Nr.2, Nr.3, Nr.4 2001 Nr.1, Nr.2, Nr.3, Nr.4 |